Phương thức biểu đạt ý nghĩa hàm ẩn trong tiếng Việt và tiếng Hán (trên cứ liệu tác phẩm văn học)

Abstract

Luận án nghiên cứu hàm ý hội thoại theo cách tiếp cận của nhà triết học ngôn ngữ người Anh - Herbert Paul Grice. Luận án khảo sát lời thoại của các nhân vật giao tiếp trên cứ liệu một số tác phẩm văn học, dạng song thoại của tiếng Việt và tiếng Hán (hiện đại), nhằm tìm ra những phương thức biểu đạt ý nghĩa hàm ẩn chủ yếu theo nguyên tắc vi phạm các phương châm hội thoại (Lượng, Chất, Quan hệ và Cách thức) của Grice. Nội dung chính của luận án là: 1/ Tổng quan tình hình nghiên cứu và cơ sở lý thuyết; 2/ Phương thức biểu đạt ý nghĩa hàm ẩn trong truyện ngắn và kịch tiếng Việt (“Tuyển tập Nam Cao” và tuyển kịch “Hồn Trương Ba da hàng thịt”); 3/ Phương thức biểu đạt ý nghĩa hàm ẩn trong truyện ngắn và kịch tiếng Hán (“Truyện ngắn Lỗ Tấn” và kịch “Lôi Vũ”); 4/ So sánh phương thức biểu đạt ý nghĩa hàm ẩn (trong các tác phẩm đã nghiên cứu).